بیوگرافی مریم میرزاخانی نابغه ایرانی‌تبار دنیای ریاضیات و هندسه، اولین ایرانی و تنها زنی است که توانست بالاترین جایزه ریاضیات را که مدال فیلدز است، دریافت کند.

مریم میرزاخانی با اندک عمری که در این دنیا داشت توانست، افتخارات بسیاری را کسب کند و با اکتشافات و اختراعات بی‌شمارش نام خود را به لیست نام‌آوران سرشناس جهان بیفزاید. با دنبال‌کردن زندگینامه مریم میرزاخانی، حتماً با خودتان خواهید گفت، ظرفیت یک انسان مگر تا چه حد می‌تواند باشد که در اندک‌سال‌های عمرش در این دنیا، سرنوشتی را رقم بزند که تا ابد نامش بر سرزبان‌ها بیفتد و تمام دنیا تا ابد مدیون زحمات او باشند. هرکدام از ما انسان‌ها قطعاً تا مراحلی از زندگی‌مان را به سردرگمی می‌گذرانیم و با الهام گرفتن از انسان‌های موفقی که در اطرافمان می‌شناسیم، تکانی به خودمان می‌دهیم و مسیر مشخصی را برای زندگی‌مان انتخاب می‌کنیم. 

دوران کودکی و جوانی مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی نابغة ایرانی‌تبار دنیای ریاضیات و هندسه در 22 اردیبهشت سال 1356 در تهران به دنیا آمد. پدر او احمد میرزاخانی، رئیس هیئت‌مدیره سازمان آموزشی نیکوکاری و همچنین مهندس الکترونیک بود. مریم در خانواده‌ای شش‌نفره زندگی می‌کرد و در دوران کودکی‌اش به نویسندگی علاقة زیادی داشت و با خواندن رمان‌های بسیاری، رؤیاهایی را در سرخود برای ورود به دنیای نویسندگی پرورانده بود. تا اینکه برادر بزرگ‌تر او میل و رغبت به ریاضیات در او به وجود آورد. 

خانوادة میرزاخانی، از آن دسته از خانواده‌هایی بودند که با تحت‌فشار قرار دادن فرزندانشان آنها را از خواسته‌هایشان دور کنند. آرزوی خانوادة میرزاخانی این بود که فرزندانشان در عرصه‌های رضایت‌بخش، فعالیت داشته باشند تا به موفقیت برسند.

تحصیل مریم میرزاخانی در مدرسه فرزانگان تهران

مدرسة فرزانگان تهران جایی بود که مریم  پس از اتمام دوران دبستان، دوران راهنمایی و دبیرستانش را در آنجا گذراند. این درست زمانی بود که اوضاع کشور پس از جنگ آرام شده بود و محیط‌های آموزشی اوضاع بهتری پیدا کرده بودند.

رؤیا بهشتی از اولین دوستان میرم میرزاخانی در ورود به دبیرستان بود. آن‌ها هر روز خود را در کتابخانه‌هایی که در نزدیکی مدرسه بود، با خرید کتاب‌های ناشناخته سرگرم می‌کردند. سال 1373 بود که مریم  توانست پیاپی مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری، مدال طلای المپیاد جهانی هنگ‌کنگ و مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی کانادا را دریافت کند. او اولین دختری بود که توانسته بود با گرفتن نمرة کامل المپیاد، مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را دریافت کند.

در سال 1376 و با برگزاری بیست و دومین دورة مسابقات ریاضی دانشجویی اهواز، اتوبوسی حامل دانشجویان نخبه ریاضی که مریم میرزاخانی نیز در جمع آن‌ها بود، در راه برگشت به تهران در دره‌ای سقوط می‌کند. این حادثه، جان درخشان‌ترین استعدادهای ریاضی را گرفت و مریم میرزاخانی تنها بازماندة این حادثه بود.

بیوگرافی مریم میرزاخانی و تحصیلات دانشگاهی

این مغز متفکر و باهوش پس از تمام شدن دبیرستان، هیچ شکی در انتخاب رشته ریاضی نداشت. ازاین‌رو به‌سرعت با رشتة ریاضی وارد دانشگاه صنعتی شریف تهران شد. او توانست مدرک کارشناسی ارشد ریاضی را تا سال 1378 از این دانشگاه دریافت کند. اما مقصد بعدی مریم میرزاخانی جایی جز دانشگاه هاروارد آمریکا نبود.

او توانست در سال 1383 زیر نظر پروفسور کرتیس مک مولن، دکترای ریاضی خود را از دانشگاه هاروارد اخذ کند و بلافاصله در دانشگاه پرینستون به‌عنوان پروفسور ریاضی و در مؤسسه ریاضیات کلی به‌عنوان محقق مشغول به کار شود. وی در نهایت با ارتقای از درجه استادیاری به استاد تمام در سال 1387، تدریس را در دانشگاه استنفورد شروع کرد.

فعالیت‌های مریم میرزاخانی

این مغز متفکر ایرانی توانست در سال 1378، راه حلی را که ریاضی‌دانان برای حل مشکل محاسبه سطوح هذلولی، در پی آن بودند، پیدا کند و با این کار تمامی چشم‌ها را به خود خیره کند. او معتقد بود که هندسة هذلولی قانونی است که جهان از آن پیروی می‌کند و برای رسم دقیق اشکال نامرتب و محاسبة آن‌ها می‌توان حلقه‌هایی روی سطوح آن‌ها رسم کرد.

همسر و فرزند مریم میرزاخانی

مصاحبه‌های زیادی از مریم میرزاخانی به دلیل علاقه نداشتن به زیر ذره‌بین قرارگرفتن رسانه‌ها، در دست نمی‌باشد. او با استاد و دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد، یان ون دارک در سال 1384 ازدواج کرد. یان ون دارک پژوهشگر علوم کامپیوتر مرکز تحقیقاتی آی‌بی‌ام نیز است. حاصل این ازدواج دختری به نام آناهیتا است.

درگذشت مریم میرزاخانی

این مغز متفکر ریاضی بر اثر سرطان سینه‌ای که از چهار سال پیش درگیر آن بود و به مغز و استخوانش نیز رسیده بود، در 24 تیر 1396، در سن 40 سالگی نه‌تنها دنیای ریاضیات را، بلکه جهان فانی را برای همیشه وداع گفت.

خبر درگذشت مریم میرزاخانی بلافاصله پس از درگذشتش در 24 تیر 1396 توسط رسانه‌های بین‌المللی پوشش داده شد. انتشار این خبر تأثربرانگیز، شبکه‌های اجتماعی را نیز در برگرفت تا اینکه باعث شد، در توییتر رتبة دهم را هشتگ نام مریم میرزاخانی در یک روز به خود اختصاص دهد.

بیوگرافی مریم میرزاخانی و افتخارات او

• دریافت مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال 1994 از شهر هنگ‌کنگ
• دریافت مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال 1995 از کشور کانادا
• انتخاب به‌عنوان همکار به مدت 4 سال با پژوهشکدة دانش‌های بنیادی ایران
• دریافت جایزه افتخاری سال 2003 از دانشگاه هاروارد
• دریافت جایزه برترین فارغ‌التحصیلان سال 2003 دانشگاه هاروارد
• دریافت جایزه پژوهشگر برتر در سال 2004 از بنیاد ریاضیات کلی
• نخستین زن ایرانی که در سال 2016 به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا و فرهنگستان هنر و علوم درآمد.

دریافت جایزه فیلدز توسط مریم میرزاخانی

مدال فیلدز بالاترین مدال علمی رشته ریاضیات است و از آن به نوبل ریاضیات نیز تعبیر می‌شود. این مدال به دانشمندان زیر چهل سال، هر چهار سال یکبار، اهدا می‌شود. مریم میرزاخانی توانست در سال 2014 آن را از آن خود کند.

بیوگرافی مریم میرزاخانی و نامگذاری‌های افتخاری او

در داخل و خارج کشور به‌پاس خدمت‌های بی‌شمار مریم میرزاخانی به تمام دنیا و بر اساس افتخارات بسیاری که کسب کرده است، مکان‌ها و روزهای مهمی را به نام ایشان به ثبت رسیده است.

• میکرو ماهواره پرتاب‌شده اسپانیایی توسط شرکتی فعال در زمینه تصویربرداری و تحلیل دیده‌بانی زمین، به‌افتخار مریم میرزاخانی به نام ایشان نام‌گذاری شد.
• مرکز بررسی ریز سیاره‌ها، سیارکی را با نام 321357 میرزاخانی، به‌افتخار ایشان نام‌گذاری کرد.
• روز تولد مریم میرزاخانی به‌عنوان روز جهانی زن در ریاضیات، توسط اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان نام‌گذاری شد.
• کتابخانه دانشکده ریاضیات دانشگاه شریف به‌افتخار این نابغة ایرانی‌تبار، به نام ایشان نام‌گذاری شده است.
• در بیست مرداد 1395 توسط هیئت‌امنای خانه ریاضیات، به‌افتخار پروفسور مریم میرزاخانی، خانه ریاضیات به نام ایشان نام‌گذاری شد.
• ساختمان کتابخانه و آمفی‌تئاتر دبیرستانی که مریم میرزاخانی در آن درس‌خوانده بود، به نام ایشان نام‌گذاری شد.

مستند زندگینامه مریم میرزاخانی

مستند زیبا از زندگینامه مریم میرزاخانی را در فیلم زیر ببینید: