بیوگرافی مولانا جلال الدین بلخی و داستان شیدایی او در کتاب ملت عشق اثر الیف شافاک آمده است. این متن برگرفته از این کتاب فلسفی است. در این متن با مولوی، ویژگی‌های شخصی او، خلأ درونی مولوی، دیدن شمس تبریزی در خواب، یافتن شمس در زندگی، ایجاد پیوند روحی بین شمس و مولوی و آثار ارزنده این مرد بزرگ آشنا می‌شوید.

جلال الدین محمد بلخی در (6 ربیع‌الاول 604 ه ق) در بلخ در خانواده‌ای معنوی به دنیا آمد. پدرش محمدحسین خطیبی از بزرگان صوفیه و عارف بود. نسبت خرقه وی به امام محمد غزالی می‌رسد. مولوی در عرفان و سلوک سابقه‌ای دیرینه داشت. اما عادت به بحث و مناظره با هر کس نداشت و علم واقعی را در سلوک باطنی می‌دانست.

سلوک و هنر مولوی

مولوی عالمی است که چون پادشاهان زندگی می‌کند. جاه و مقام و منصب را دوست دارد. مولانا هزاران مرید و پیرو داشت. نام و نشانش بر سرزبان‌ها بود. دوستداران و طرف‌داران زیادی داشت. همه از دور و نزدیک او را می‌شناختند.               

مولوی هنری دارد که در تمام عالم و تمام ادوار نظیرش را به‌سختی می‌توان یافت. وی توانایی شکافتن دین و بیرون کشیدن هسته جهان‌شمول و ابدی آن را دارد. در ادامه زندگی‌نامه مولانا جلال‌الدین بلخی با ویژگی‌های این عالم عالی‌قدر آشنا می‌شوید.

بیوگرافی مولانا جلال الدین بلخی و ویژگی های وی

عطار نیشابوری زمانی که مولوی 5 سال داشته به پدر مولوی گفته است که «این پسر را گرامی بدار. زود باشد که از نفس گرم، آتش در سوختگان عالم زند». ابن عربی فیلسوف والامقام روزی مولانای جوان را می‌بیند که پشت سر پدر بزرگوارش می‌رفته است. ابن عربی می‌گوید «سبحان‌الله اقیانوسی از پی دریا می‌رود».

مولوی در بیست و چهارسالگی درجه شیخی را کسب می‌کند. اهالی قونیه مولوی را نمونه علم و تقوا می‌دانند و هر جمعه برای گوش‌دادن به سخنرانی‌های پرمایه او فرسنگ‌ها راه را از دور و نزدیک تا مجلس وعظ او طی می‌کنند.

علم بی نظیر و پر مایه مولوی

مولوی در علم فقه، فلسفه، علم هیئت، جبر و کیمیا دانشمندی عالی‌مقام بود. او بیش از ده‌هزار مرید داشت. مریدانش هر کلمه‌ای که از دهان مولانا خارج می‌شد را چون دُر و گوهر می‌پنداشتند.

علم، عرفان و توانایی هدایت دیگران به‌سوی خدا نعمت‌های ارزشمندی است که خداوند به مولانا تا سن سی و پنج‌سالگی عطا کرده است. علم کشف الهی که انبیا، اولیا و علما که هرکدام به فراخور حال خویش از آن آگاهی داشتند، مولوی نیز به فراخور حال خود از آن بهره برده بود.

مولوی سال‌ها در مدرسه علمیه تدریس کرد. با ده‌ها عالم شریعت به مباحثه پرداخت. علم فقه و حدیث را به‌خوبی آموخت. شماره طلبه‌های مولوی آن‌قدر زیاد بود که خود مولوی هم تعدادشان را فراموش کرده بود.

داشتن رفاه مالی و اجتماعی مولوی

مولوی خانواده‌ای خوشبخت، دوستانی عالی، اعتباری بی خدشه و مریدانی صادق داشت. فقر و نیاز را در زندگی احساس نکرده بود. همسر خوب و مهربان، دو پسر عالی و دختری دوست داشتی خوشبخت در خانه و خوشبخت در بیرون از خانه، اما در درونش خلأ را احساس می‌کند که نمی‌تواند آن را درک کند و تفسیرش نماید.

بیوگرافی مولانا جلال الدین بلخی و خلاء درونی وی

با وجود امکانات رفاهی و موفقیت‌های کاری، خانوادگی و اجتماعی  به هرکجا که پا می‌گذارد، خلأ روانی همچون موش روحش را می‌جود و او را آزار می‌داد.

این عالم عالی‌مقام علی‌رغم دانش فراوان و عقل کامل در درون خود خلائی دارد. دردی که نه پدر و ماد و نه دوستان و استادان و نه مریدانش نمی‌توانند آن را درمان کنند. مولوی با وجود پختگی در علم و دین در عشق کم داشت. برای پرکردن خلأ درونی به یک یار نیاز داشت.

دیدن شمس تبریزی در خواب

مولوی شبی خواب می‌بیند در دیاری دور، در شهری شلوغ، در جایی که کلمه‌هایی عربی نوشته شده بود، در پی کسی می‌گردد. در صحنه خوابش هنگام غروب پیله‌های کرم ابریشم را بر روی برگ‌های درخت توت می‌بیند که در انتظار خارج‌شدن از پیله خود هستند. بعد خود را در حیاط خانه خود می‌بیند که چراغ به دست در کنار چاه آب در فراق کسی می‌گریسته است.

او بارها درویشی را در خواب می‌بیند. چهل شب هر شب‌ خواب درویش را هر بار به شکلی تازه می‌بیند. مطمئن می‌شود، درویشی که در خواب می‌بیند، کسی است که می‌تواند خلأ روحش را مداوا کند. ترس و وسوسه وجودش را فرامی‌گیرد.

تعریف کردن خواب مولوی برای شیخ برهان الدین ترمذی

مولوی خواب خود را برای دوست پدرش شیخ سید برهان‌الدین بازگو می‌کند. شیخ مدت‌ها در پی تعبیر خواب مولانا است تا این که روزی شیخ برهان از بابا زمان دستمالی ابریشمی به‌عنوان هدیه دریافت می‌کند. با دیدن دستمال شیخ برهان متوجه می‌شود که یاری که مولانا «مرید دیروز و مرشد امروز  شیخ برهان» در فراقش می‌سوزد، نزد بابا زمان است.

تعبیر خواب مولوی

همچنین شیخ درمی‌یابد که دوستی که نزد بابا زمان است درصورتی‌که به شهر مولانا بیاید، خواهد مرد. نامه‌ای به بابا زمان در بغداد می‌نویسد و به او می‌گوید که مولانا از فراق دوستی در سوگ است و آن دوست هرکسی است نزد شما است.

درویش خواب مولوی، شمس تبریزی است. شمس به قونیه می‌رود و از پیوند و ارتباط مولوی با شمس، مولوی دوباره با عشق درونش پیوند برقرار می‌کند و آرامش درونی می‌یابد. پس از آن دیدار مولوی متحول می‌شود و آثار گران‌بهایی را دررابطه‌با عالم معنا به رشته تحریر درمی‌آورد.

بیوگرافی مولانا جلال الدین بلخی و آثار وی

مثنوی معنوی، غزلیات و دیوان شمس تبریزی و رباعیات از آثار ارزشمند و ماندگار مولوی است که دررابطه‌با عالم معنا برای مقابله با سرگشتگی این زمانه می‌توان از آن‌ها سود جست.

مثنوی معنوی

مولوی در پنجاه سالگی عمر پر برکتش مثنوی معنوی را به‌صورت نظم به رشته تحریر درآورده است. این کتاب ارزشمند با بیت؛

بشنو از نی چون حکایت می‌کند      کز جدایی‌ها شکایت می‌کند

آغاز می‌شود. این کتاب از پربارترین آثار مولوی است. اهمیت این کتاب به این دلیل نیست که این کتاب از آثار قدیمی ادبیات فارسی است. بلکه این کتاب برای انسان سرگشته امروزی پیام آزادی و وارستگی دارد. این کتاب انسان را از سرگشتگی و ویلانی روحی نجات می‌دهد. مثنوی پیام صلح، آشتی و دوستی را برای مردم به ارمغان آورد. عرفان نظری و عملی را می‌توانید در مثنوی بیابید. با عرفان مولوی می‌توان دگرگونی را تجربه کرد.

مثنوی معنوی 26 هزار بیت شعر پربار دارد. می‌توان کتاب مثنوی را فشرد و جان‌مایه آن را در غزل 18 بیتی نی نامه پیدا کرد. در نی نامه، «نی» خود «مولوی» است. نمونه انسانی آشنا و آگاه به عالم معنا که به این جهان آمده و اسیر جسم خاکی شده است. او  از آمدن به این جهان و بریده شدن از «نیستان» عالم معنا شکایت می‌کند. 

دیوان شمس تبریزی

غزلیات و دیوان شمس تبریزی؛ این اثر مولوی سی و پنج هزار بیت به فارسی، هزار بیت به عربی و چند درصد آن هم به ترکی و فارسی یونانی است.

رباعیات مولانا جلال الدین بلخی

رباعیات مولانا بخشی از دیوان او است. 1659 رباعی (3318 بیت) دارد. برخی از این ابیات تأیید شده‌اند که سروده مولوی هستند اما دررابطه‌با برخی گفته می‌شود که سروده دیگران است و به مولانا نسبت‌داده‌شده‌اند.

مولانا جلال‌الدین بلخی یکی از افراد بسیار بزرگ و موفق است. با استفاده از آثار این عالمی روحانی و برجسته می‌توان خلأ روحی ناشی از دگرگونی‌های جهانی را درمان کرد و آرامش ازلی و ابدی را به دل‌وجان خود ارزانی داشت. اگر خواهان آرامش در زندگی هستید از آموزه‌ها و رهنمودهای این عالم عالی‌قدر استفاده کنید و زندگی جاودانه و ابدی را برای خود رقم بزنید. 

این عالم عالی‌قدر در (5 جمادی‌الثانی 672 ه. ق) این جهان را به مقصد دیار باقی و دیدار پروردگارش ترک گفت. با فوت مولوی زندگی‌نامه مولانا جلال‌الدین بلخی به پایان رسید.